De Minister van VWS verrast vorige maand met de aankondiging dat de verlaagde omzetdrempels in de zorg niet worden verlengd per 1 januari 2023. Fusies en overnames in de zorg worden vanaf die datum net zo behandeld als fusies en overnames in andere sectoren. Een terecht besluit.
Voor (deel)sectoren in transitie biedt artikel 29 van de Mededingingswet de mogelijkheid om de omzetdrempels te verlagen. Bij sectoren die overgaan van een gereguleerd stelsel naar een situatie met volledige concurrentie moet daarmee worden voorkomen dat in de transitiefase machtsposities ontstaan die de mededinging (kunnen) beperken.
In de zorg is vanaf 2005 (met voorbereidingen in de jaren ervoor) geleidelijk aan marktwerking ingevoerd. Vanaf 2008 is als flankerend beleid gebruik gemaakt van de mogelijkheid om tijdelijk de omzetdrempels te verlagen. Deze verlaging geldt steeds voor een periode van 5 jaar. In 2013 en 2018 is besloten tot verlenging. In 2022 beslist de Minister om deze verlenging niet nog een keer te doen.
Daar valt wat voor te zeggen. In 2013 was er zowel in de cure als de care nog sprake van een flinke transitie. In de cure is rond die tijd de budgetsystematiek vrijwel volledig afgeschaft. In de care stonden we voor de invoering van o.a. de Wlz. In 2018 was die transitie eigenlijk al wel voltooid, maar kon met enige goede wil nog worden gezegd dat die op zijn einde liep.
In 2022 is dat niet meer het geval. De ACM is het daar gelet op de berichtgeving niet mee eens. Dat is opvallend. De zienswijze die de ACM aan de Minister stuurt gaat volledig ervan uit dat het toezicht van de ACM nodig is om de markt te reguleren en volgens de ACM onwenselijke fusies tegen te gaan. Dat is niet de juiste toets. Verlaging van de omzetdrempels kan nooit permanent zijn. De vraag is of er in de zorg – of delen daarvan – nog steeds sprake is van een transitie die tijdelijk ingrijpen rechtvaardigt. Die vraag beantwoordt de ACM niet. Het woord “tijdelijk” komt zelfs niet in de zienswijze voor.
Ik durf de vraag wel te beantwoorden. Dat marktwerking in de zorg o.a. door sterke overheidsregulering onvolledig zou zijn, was 15 geleden ook al duidelijk. Die onvolledige marktwerking is altijd beoogd en lijkt me inmiddels bereikt. Anders gezegd, de transitie is wel klaar na 15 jaar. Er is geen enkele juridische reden om (ondernemers in) de zorg anders te behandelen dan de rest van Nederland. Dus moet de tijdelijke maatregel op grond van artikel 29 Mededingingswet worden beëindigd. De Minister van VWS heeft dat gewoon goed gezien. Ontregel die zorg.